Viêm Da Cơ Địa Ở Người Lớn: Nguyên Nhân, Cách Chữa Trị Hiệu Quả

Viêm da cơ địa ở người lớn là bệnh gì?

Viêm da cơ địa ở người lớn là một bệnh lý da liễu phổ biến. Đây không phải là một căn bệnh nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại gây mất thẩm mỹ và làm ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống sinh hoạt của người bệnh.

Bệnh viêm da cơ địa ở người lớn thường là sự nối tiếp tình trạng bệnh lý khi còn nhỏ, bởi rất hiếm khi căn bệnh này khởi phát ở tuổi trưởng thành. Tỷ lệ mắc viêm da cơ địa người lớn hiện chưa được thống kê chính xác. Bệnh cũng không có sự khác biệt rõ ràng ở 2 giới. Bên cạnh đó, viêm da cơ địa có tính chất di truyền, nếu bố mẹ bị bệnh thì con cái cũng sẽ dễ bị mắc phải căn bệnh này.

Triệu chứng điển hình của bệnh viêm da cơ địa ở người lớn

Triệu chứng của bệnh viêm da cơ địa ở người lớn có sự khác biệt giữa giai đoạn cấp tính và mãn tính. Bên cạnh đó, yếu tố cơ địa, độ tuổi, hệ miễn dịch,... cũng ảnh hưởng tới phạm vi, mức độ tổn thương da và vị trí viêm da.

Viêm da cơ địa thường gây tổn thương ở khuỷu tay, mu bàn tay, lòng bàn tay, lòng bàn chân, ngực, mặt sau của đầu gối, lừng, đầu,... Một số trường hợp khác, tổn thương trên da có thể lan tỏa trong phạm vi lớn như ở toàn bộ thân trên, thân dưới hoặc các chi.

Cụ thể, triệu chứng viêm da cơ địa ở người lớn được thể hiện như sau:

Giai đoạn cấp tính:

Ở giai đoạn khởi phát, bệnh không có nhiều triệu chứng rõ rệt khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với những căn bệnh da liễu khác. Các triệu chứng thường xuất hiện một cách đột ngột, bắt đầu ở một bộ phận sau đó mới lan rộng ra toàn bộ cơ thể. Một số dấu hiệu điển hình có thể kể đến như sau:

• Người bệnh xuất hiện các vết phát ban màu hồng, đỏ trên da, có kích thước và hình thái đa dạng, thường bằng phẳng, không rõ ranh giới.
• Da phù nề, đóng mài, có dịch tiết chảy ra.
• Nổi mụn nước hoặc đám sẩn trên da, khi mụn nước vỡ sẽ chảy dịch tiết.
• Vùng da bị viêm có thể bị nóng rát, ngứa ngáy, sưng đau.

Giai đoạn mãn tính:

Ở thể mãn tính, các triệu chứng của bệnh sẽ xuất hiện một cách rõ ràng nhất, tần suất xuất hiện cũng dày đặc hơn, cụ thể như sau:

• Vùng da bị viêm, có biểu hiện thâm sạm, dày sừng.
• Da có xuất hiện các nếp nhăn hoặc các vết nứt nẻ.
• Tại vị trí vết thương ít đau nhưng ngứa ngáy và nóng rát.
• Theo thời gian, vùng tổn thương có dấu hiệu bội nhiễm, tăng sinh tế bào quá mức.
• Một số trường hợp còn có biểu hiện sốt nhẹ, hen suyễn, tức ngực, khó thở.

Nguyên nhân gây bệnh viêm da cơ địa ở người trưởng thành

Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm da cơ địa ở người lớn, trong đó phải kể đến các tác nhân cơ bản sau:

• Do di truyền: Viêm da cơ địa có tính di truyền giữa các thế hệ có cùng huyết thống. Tùy vào thể trạng của từng người mà triệu chứng và thời gian phát bệnh cũng sẽ có sự khác nhau, có người ngay từ khi còn nhỏ đã có dấu hiệu nhưng cũng có người khi lớn lên mới phát bệnh.
• Do dị ứng: Dị ứng là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh viêm da cơ địa. Dị ứng có thể bao gồm: Dị ứng thức ăn, dị ứng mỹ phẩm, dị ứng lông thú nuôi, dị ứng hóa chất,… Khi có một tác nhân lạ xâm nhập vào da, cơ thể sẽ có biểu hiện phản ứng tự nhiên kháng lại chúng, làm xuất hiện những vết mẩn ngứa, sưng đỏ trên da.
• Yếu tố môi trường: Vào những ngày thời tiết chuyển mùa, giao mùa, sẽ là thời điểm thích hợp để bùng phát các cơn dị ứng. Lúc này thời tiết nóng lạnh thay đổi và cơ thể chưa kịp thích nghi sẽ nhanh chóng phản ứng lại các tác nhân gây bệnh.
• Suy giảm hệ miễn dịch: Hệ miễn dịch của con người suy giảm khiến các tác nhân ở bên ngoài dễ xâm nhập vào, gây ra một số bệnh lý như hen suyễn, chàm, hắc lào, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa. Ngoài ra hệ miễn dịch suy giảm cũng làm giảm chức năng của một số cơ quan trong cơ thể khiến cho việc đào thải độc tố bị ảnh hưởng. Lượng độc tố tích tụ lại đủ nhiều sẽ gây nên các bệnh ngoài da.
• Lối sống thiếu khoa học: Những người thường xuyên sử dụng các chất kích thích, ăn uống không đúng giờ, hay thức khuya, căng thẳng, mệt mỏi, stress,… cũng là yếu tố thúc đẩy bệnh viêm da cơ địa phát triển.

Viêm da cơ địa ở người lớn có gây nguy hiểm không?

Về cơ bản, bệnh viêm da cơ địa người lớn không gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên do tính chất kéo dài dai dẳng, khó điều trị tận gốc khiến cho người bệnh gặp phải nhiều bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày.

Trong trường hợp người bệnh không điều trị kịp thời và đúng cách sẽ khiến bệnh ngày càng trở nặng, người bệnh có thể sẽ phải đối mặt với một số những biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm da cơ địa bội nhiễm: Tình trạng này có thể gặp ở thể mãn tính. Làn da bị bệnh sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào bên trong, phá hủy cấu trúc da và làm tổn thương nghiêm trọng. Người bệnh sẽ cảm thấy vô cùng ngứa ngáy, đau rát và sưng nóng.
• Dễ bùng phát một số bệnh da liễu khác: Các bệnh về da liễu thường có mối liên hệ mật thiết với nhau. Bệnh nhân khi bị viêm da cơ địa rất dễ phát triển thành một vài bệnh lý về da liễu khác như vảy nến, á sừng, chàm eczema, tổ đỉa,…
• Ảnh hưởng tới sinh hoạt hằng ngày: Những vùng da bị bệnh sẽ có dấu hiệu thô ráp, ngứa ngáy thậm chí là nứt nẻ, chảy dịch khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt, tắm rửa hàng ngày. Đặc biệt là những vết thương ở các vị trí phải hoạt động nhiều như cánh tay, hai chân.
• Ảnh hưởng tới tâm lý: Những người bị bệnh viêm da cơ địa ở mặt, tay, chân,... thường cảm thấy tự ti, e ngại khi giao tiếp. Mặc dù đây không phải là một căn bệnh có thể lây nhiễm từ người sang người. Tuy nhiên các vết thương trên da vẫn khiến họ không muốn tiếp xúc với mọi người, làm ảnh hưởng tới học tập, công việc,...

Điều trị viêm da cơ địa ở người lớn như thế nào?

Bệnh viêm da cơ địa được chẩn đoán chủ yếu thông qua tiền sử bệnh lý và hình thái tổn thương. Bên cạnh đó, cần phân biệt bệnh viêm da cơ địa với các bệnh lý như tổ đỉa, zona thần kinh, herpes môi/sinh dục,... Các dấu hiệu như da khô, tổn thương da tái phát thường xuyên, tăng nồng độ IgE cũng được sử dụng để đánh giá bệnh viêm da cơ địa ở người lớn.

Để điều trị bệnh, trước tiên cần loại trừ các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như nguồn thức ăn, hóa chất hoặc thuốc gây dị ứng. Sau đó, có thể lựa chọn áp dụng một trong các phương pháp điều trị dưới đây:

Sử dụng thuốc Tây y

Đối với phương pháp sử dụng thuốc Tây y, có 2 loại thuốc được dùng phổ biến đó là thuốc bôi tại chỗ và thuốc uống để điều trị bệnh toàn thân. Căn cứ vào cơ địa và tình trạng bệnh của từng người mà bác sĩ sẽ cho bạn sử dụng các loại thuốc chữa viêm da cơ địa như sau:

Thuốc điều trị tại chỗ:

• Thuốc tím, dung dịch Chlorhexidine và Hexamidine: Có tác dụng sát trùng, khử khuẩn nhẹ, được sử dụng khi triệu chứng mới bùng phát.
• Nitrat bạc/hồ nước: Được dùng khi bệnh ở giai đoạn cấp tính, có tác dụng làm khô dịch tiết, thúc đẩy các tổn thương trên da nhanh chóng được chữa lành.
• Thuốc mỡ corticoid: Là loại thuốc được chỉ định sử dụng khi bệnh ở giai đoạn mãn tính. Thuốc có tác dụng làm giảm nhanh các triệu chứng sưng viêm, dị ứng,... nhưng cũng đi kèm các tác dụng phụ như gây rậm lông, tăng nguy cơ nhiễm trùng, mỏng da, teo da. Do đó thường được bác sĩ chỉ định sử dụng trong thời gian ngắn.
• Thuốc chứa Acid salicylic: Dùng để điều trị viêm da cơ địa giai đoạn mãn tính, có tác dụng làm giảm dày sừng trên da.
• Kem dưỡng ẩm: Sử dụng khi vùng da bị tổn thương đã khô miệng, giúp làm dịu da, bảo vệ da, ngăn ngừa tình trạng bong tróc, nứt nẻ.

Thuốc điều trị toàn thân:

• Thuốc kháng histamin H1: Có tác dụng chống dị ứng và giảm ngứa, tuy nhiên có thể gây buồn ngủ.
• Corticoid đường uống: Được chỉ định trong giai đoạn viêm da cơ địa cấp tính, giúp chống viêm, giảm dị ứng. Thuốc chỉ được sử dụng trong khoảng tối đa 3 ngày.
• Thuốc kháng sinh, chống nấm: Trường hợp da bị bội nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân sử dụng các loại thuốc chống nấm và thuốc kháng sinh trong khoảng 7 - 10 ngày;
• Thuốc chống viêm không steroid: Cải thiện triệu chứng tổn thương da gây sốt nhẹ, đau và viêm.
• Viên uống bổ sung: Viên uống bổ sung vitamin nhóm B và vitamin C được sử dụng cho các trường hợp bị viêm da cơ địa mãn tính tái phát nhiều lần do thiếu hụt chất dinh dưỡng và suy giảm hệ miễn dịch.
• Quang trị liệu và chiếu tia laser: Phương pháp này được sử dụng để điều trị viêm da cơ địa ở người lớn khi việc sử dụng thuốc không đạt hiệu quả mong muốn.

Điều trị viêm da cơ địa ở người lớn bằng mẹo dân gian

Điều trị viêm da cơ địa bằng mẹo dân gian có độ an toàn cao, nguồn nguyên liệu tự nhiên, phong phú, dễ kiếm, thực hành đơn giản và giúp tiết kiệm chi phí. Một số bài thuốc điều trị viêm da cơ địa tại nhà cho người lớn bao gồm:

• Lá trầu không: Tinh dầu từ lá trầu không có tác dụng kháng viêm, sát khuẩn, giảm ngứa và phục hồi các mô da bị tổn thương. Khi bệnh viêm da cơ địa bước sang giai đoạn ổn định, người bệnh có thể nấu nước tắm từ lá trầu không để giảm các triệu chứng viêm, ngứa và làm mờ các vết thâm sạm.
• Lá chè xanh: Trong lá trà xanh có rất nhiều chất chống oxy hóa, Epigallocatechin Gallate, Catechin và Polyphenol có khả năng sát khuẩn và kháng viêm tốt như. Chúng có tác dụng giúp làn da khỏe mạnh hơn, giảm ngứa ngáy, sưng viêm. Người bệnh chỉ cần đun nước lá trà xanh để rửa lên vùng da bị bệnh hoặc pha với nước lạnh để tắm mỗi ngày.
• Lá lốt: Lá lốt có vị cay nồng, tính ấm, có khả năng sát trùng mạnh mẽ. Người bị viêm da cơ địa mãn tính bị ngứa ngáy, bong tróc da có thể đun nước lá lốt để ngâm rửa vùng da bị tổn thương hoặc tắm mỗi ngày để làm giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh.
• Tỏi tươi: Tỏi tươi có tác dụng rất tốt trong việc kháng viêm, diệt khuẩn và đào thải độc tố, đồng thời hỗ trợ phục hồi da, tránh viêm nhiễm. Mỗi ngày bạn dùng vài tép tỏi tươi ép thành nước và bôi lên vùng da bị bệnh. Ngoài ra việc kết hợp tỏi vào trong các bữa ăn hằng ngày cũng có tác dụng điều trị bệnh rất tốt.
• Nha đam: Nha đam là một trong những loại cây dùng để chăm sóc da rất tốt. Trong nha đam có nhiều dưỡng chất cùng hàm lượng vitamin phong phú, giúp dưỡng ẩm hiệu quả và tăng cường hệ miễn dịch cho làn da. Người bệnh chỉ cần dùng 1 lá nha đam to, loại bỏ vỏ xanh, rửa sạch phần thịt bên trong rồi đem xay nhuyễn, đắp lên vùng da bị bệnh mỗi ngày 20 phút sẽ đạt được hiệu quả điều trị tốt.
• Cây vòi voi: Cây vòi voi có công dụng chống viêm, giảm sưng, giảm đau, tiêu mủ, giúp làm liền vết thương nhanh chóng. Bạn lấy khoảng 60g lá cây vòi voi tươi đem đi rửa sạch, giã nhỏ, sau đó đắp lên vùng da bị bệnh khoảng 30 phút thì bỏ ra. Thực hiện mỗi ngày 1 - 2 lần trong ít nhất 1 tuần để các vết viêm thương khô lại và lên da non. Sau đó giảm tần suất sử dụng cho đến khi bệnh được chữa khỏi hoàn toàn.

Các bài thuốc Đông y điều trị viêm da cơ địa

Đông y lưu truyền nhiều bài thuốc giúp chữa viêm da cơ địa ở người lớn cực kỳ hiệu quả, bao gồm thuốc uống và thuốc bôi ngoài da. Những bài thuốc này đều được bào chế từ thảo dược tự nhiên, có tác dụng điều trị bệnh ở tận căn nguyên gốc rễ, phòng ngừa bệnh tái phát hiệu quả. Một số bài thuốc được áp dụng phổ biến hiện nay đó là:

Bài thuốc Thanh dinh thang

• Công dụng: Có tác dụng giải dị ứng, thanh nhiệt, thường được áp dụng cho những trường hợp bị viêm da cơ địa do dị ứng thức ăn, phấn hoa, lông chó mèo, không khí lạnh hoặc do uống quá nhiều bia rượu làm độc tố tích tụ, gây kích ứng và tổn thương da.
• Chuẩn bị: Trúc diệp, đan sâm, tang bạch bì, đảng sâm, thương nhĩ tử, hoàng liên, liên kiều, mạch đông, dây ngân hoa, phù bình, rau má, sài đất, đơn tướng quân.
• Thực hiện: Rửa sạch tất cả dược liệu trên, đem sắc uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi khỏi bệnh.

Bài thuốc Tiêu phong tán

• Công dụng: Giúp điều trị bệnh ở giai đoạn cấp tính với các triệu chứng như da viêm đỏ, nổi nhiều mụn nước, rỉ dịch, phù nề, ngứa ngáy, đau rát. Bài thuốc giúp trừ thấp, thanh nhiệt và chống ngứa, giúp điều trị các bệnh viêm da cơ địa, chàm eczema, viêm da dị ứng, viêm da tiếp xúc,...
• Chuẩn bị: Thổ phục linh, kim ngân hoa, tri mẫu, ngưu bàng tử, rau má, bồ công anh, phòng phong, thạch cao, sài đất, thương truật, sinh địa, cam thảo, khổ sâm, đương quy, kinh giới, thuyền thoái.
• Thực hiện: Rửa sạch tất cả dược liệu đem sắc với 700ml nước đến khi còn một nửa thì tắt bếp. Đem nước sắc chia thành 2 – 3 lần và dùng hết trong ngày.

Bài thuốc Kinh phòng bại độc tán

• Công dụng: Có tác dụng giải độc, thanh nhiệt, tán phong, trừ thấp. Ngoài tác dụng chữa viêm da cơ địa, bài thuốc còn hỗ trợ điều trị các bệnh da liễu như mề đay mãn tính, viêm da nhiễm khuẩn, chàm eczema,..
• Chuẩn bị: Phòng phong, bạch tiên bì, xuyên khung, kinh giới, liên kiều, chỉ xác, khương hoạt, hoàng liên, sài hồ, bồ công anh, ngân hoa, cam thảo, hoàng cầm, phục linh, cát cánh, độc hoạt, thuyền thoái, khô sâm.
• Thực hiện: Đem tất cả nguyên liệu trên rửa sạch, sắc uống mỗi ngày một thang cho đến khi bệnh khỏi hẳn.

Bài thuốc Tiêu độc thang

• Công dụng: Có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, bồi bổ khí huyết. Bài thuốc này thích hợp cho người bị viêm da cơ địa giai đoạn cấp tính có kèm bội nhiễm. Đồng thời hỗ trợ điều trị các vấn đề da liễu khác như mề đay mẩn ngứa, mụn nhọt, chốc lở.
• Chuẩn bị: Bồ công anh, sài đất, cam thảo dây, thương nhĩ tử và kim ngân dây.
• Thực hiện: Rửa sạch các dược liệu trên, cho vào ấm sắc kỹ. Chia thuốc thành nhiều lần uống trong ngày.

Bài thuốc Thanh bì dưỡng can thang

• Thuốc uống: Kết hợp hàng chục thảo dược như bồ công anh, kim ngân hoa, tang bạch bì, đơn đỏ… Bài thuốc giúp điều trị bệnh từ căn nguyên, gốc rễ, giúp ổn định cơ địa, chống dị ứng và ngăn ngừa bệnh tái phát.
• Thuốc ngâm rửa: Sử dụng các loại thảo dược có hoạt chất kháng khuẩn, tiêu viêm như ô liên rô, lá trầu không, mò trắng, ích nhĩ tử… Thuốc ngâm rửa giúp làm sạch da, giảm nhẹ tình trạng viêm ngứa và khoanh vùng tổn thương.
• Tinh chất cao bôi: Các thảo dược tốt cho da như tang bạch bì, thiên mã hồ, mật ong, bí đao, dâu tằm… được kết hợp theo tỷ lệ vàng. Bài thuốc bôi làm mềm da, chữa lành những tổn thương, tái tạo và phục hồi da một cách hoàn hảo.

Bài thuốc An bì thang

• Thuốc cao uống: Bao gồm các thành phần như bồ công anh, hồng hoa, đơn đỏ, kim ngân cành, vỏ gạo, hạ khô thảo, ké đầu ngựa, tơ hồng xanh, khổ sâm, sinh địa,... Giúp loại bỏ tận gốc căn nguyên, thanh nhiệt, giải độc, trừ thấp, dưỡng huyết, cải thiện chức năng gan thận, nâng cao hệ miễn dịch tự nhiên.
• Thuốc ngâm rửa: Bao gồm các loại dược liệu như hoàng liên, sài đất, xuyên tâm liên, trầu không… mang đến bài thuốc giúp sát khuẩn, làm sạch lỗ chân lông, giúp da mềm mại, bảo vệ da khỏi sự tấn công của vi khuẩn.
• Thuốc bôi: Sự kết hợp của các thành phần như mật ong, bí đao, cây vảy ngược, tang bạch bì,... giúp hỗ trợ phục hồi mọi tổn thương, tái tạo và chăm sóc da, kích thích da sản sinh các tế bào mới.

Lưu ý trong quá trình điều trị bệnh viêm da cơ địa

Trong quá trình điều trị bệnh, bạn cần đặc biệt chú ý đến việc chăm sóc bản thân bằng cách xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, sinh hoạt điều độ, vệ sinh cá nhân sạch sẽ. Cụ thể, dưới đây là những điều người bệnh cần lưu ý:

• Chế độ ăn uống hợp lý

Chế độ ăn uống đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị bệnh viêm da cơ địa ở người lớn. Theo đó, người bệnh cần tăng cường sử dụng các loại thực phẩm giàu vitamin A, B, E, kẽm, omega-3, probiotic như: Rau xanh, trái cây, ngũ cốc, các loại thịt trắng, cá hồi, dầu thực vật… Đồng thời người bệnh cũng cần tránh dùng những loại đồ ăn dễ bị dị ứng như hải sản, thịt đỏ, các chất kích thích, đồ muối chua, đồ ăn đóng hộp, thực phẩm nhiều dầu mỡ…

• Sinh hoạt điều độ, nghỉ ngơi đúng giờ

Xây dựng lối sống khoa học, nên đi ngủ sớm, tránh căng thẳng, stress, mệt mỏi kéo dài. Bởi điều này sẽ làm cho hệ miễn dịch của con người bị suy giảm, dễ bị vi khuẩn, virus tấn công. 

• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ

Vệ sinh cơ thể thường xuyên, sạch sẽ, đặc biệt là vùng da bị bệnh. Tuy nhiên, người bệnh không nên sử dụng bất cứ loại mỹ phẩm hay chất tẩy rửa nào để tránh gây tác dụng phụ, kích ứng da. Thay vào đó bạn nên dùng các sản phẩm chăm sóc da có tính chất dịu nhẹ, được bác sĩ chỉ định dùng. Đặc biệt không mặc quần áo còn ẩm ướt, khi tắm xong nên lau khô người và sử dụng các loại trang phục rộng rãi, thoáng mát, dễ thấm hút mồ hôi.

• Tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ

Người bệnh nên tuân thủ theo những hướng dẫn và quy định trong việc điều trị do bác sĩ đã đưa ra, đặc biệt là khi áp dụng các bài thuốc Tây y và thuốc Đông y trị viêm da cơ địa. Tránh tuyệt đối không được tự ý mua thuốc về sử dụng, thay đổi liều lượng hoặc ngưng sử dụng khi chưa có sự cho phép của bác sĩ. 

• Ngưng sử dụng khi thuốc không đáp ứng được quá trình điều trị

Thông thường mỗi phương pháp điều trị cần một khoảng thời gian nhất định để thuốc phát huy tác dụng. Đối với thuốc Tây y là 1 giờ đồng hồ đối, 7-10 ngày đối với mẹo dân gian và 1-2 tháng đối với thuốc Đông y. Do đó, nếu bạn đã sử dụng quá thời gian quy định trên mà vẫn chưa thấy có hiệu quả thì nên thăm khám lại để có hướng điều trị tốt nhất.

Trên đây là một số thông tin về bệnh viêm da cơ địa ở người lớn. Hy vọng thông qua bài viết người bệnh đã có thêm được những kiến thức hữu ích, giúp bạn không bị hoang mang lo lắng mỗi khi bị bệnh. Việc thăm khám và điều trị sớm có ý nghĩa rất quan trọng đối với sức khỏe. Do đó ngay khi phát hiện các triệu chứng của bệnh, bạn cần tới gặp bác sĩ chuyên khoa để được kiểm tra kịp thời.