Viêm Xoang Là Bệnh Gì? Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Viêm xoang là một trong những bệnh viêm, nhiễm trùng về đường hô hấp khá phổ biến ở nước ta hiện nay. Đây là bệnh không gây nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng, không cần tiếp nhận điều trị y tế. Tuy nhiên, nếu như các triệu chứng viêm xoang kéo dài, chúng cũng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Để tìm hiểu cụ thể nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh, hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Giải đáp bệnh viêm xoang là gì?

Xoang là bộ phận sụn xốp trong khoang mũi, trán, hàm,… nằm ở phía trong của xương. Bên trong xoang có một lớp li ti để giữ ẩm cho mũi, ngăn ngừa vi khuẩn, bụi bẩm xâm nhập sâu hơn vào hệ tiêu hóa. Khi gặp tình trạng nhiễm trùng, niêm mạc xoang sẽ xuất hiện phản ứng viêm, hình thành mủ. Lúc này, dịch xoang sẽ bị tích tụ tại đây, tắc nghẽn, hoại tử, khiến người bệnh cảm thấy khó thở, đau đầu, mệt mỏi, tình trạng này còn gọi là viêm xoang. Bệnh có thể được phân chia làm nhiều thể bệnh khác nhau tùy theo diễn biến bệnh hoặc theo cấu trúc xoang.

Theo diễn biến của bệnh

Dựa trên diễn biến phát triển của bệnh, người ta chia viêm xoang thành 4 dạng chính, đó là:

• Viêm xoang cấp tính: Đây là thể viêm ở xoang thường được ghi nhận phổ biến nhất. Khi gặp các tác nhân gây viêm nhiễm bất ngờ như vi khuẩn, khói bụi, viêm nhiễm sẽ kéo dài trong khoảng 1 tháng và có thể tự khỏi khi người bệnh có chế độ chăm sóc đúng cách.
• Viêm xoang bán cấp tính: Nếu không được chăm sóc và áp dụng các biện pháp khắc phục đúng, kịp thời, các triệu chứng viêm có thể tiếp diễn trong vòng 4 – 12 tuần, gây khó chịu kéo dài cho người bệnh.
• Viêm xoang mãn tính: Khi bệnh kéo dài, lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm, mỗi lần phát bệnh trong 12 tuần, người bệnh đã mắc chứng viêm xoang mãn tính. Để điều trị dứt điểm, có thể cần đến các biện pháp xâm lấn hoặc phẫu thuật.

Theo cấu trúc xoang

Hệ thống xoang mũi được phân bố theo từng nhóm khác nhau, nằm rải rác trên xương sọ mặt như mũi, trán, hàm,… Tùy theo vị trí xoang bị nhiễm trùng, người ta sẽ đặt tên gọi khác nhau như:

• Viêm xoang bướm: Xoang bướm gồm có 2 hốc xoang sâu nằm dưới nền sọ, trong thân xương bướm. Khi bị viêm xoang bướm, người bệnh thường có các biểu hiện đau đầu, đau vùng thái dương, đau hốc mắt, nghẹt mũi, khó thở, chảy nhiều nước mũi, nhức mắt và suy giảm thị lực.
• Viêm xoang sàng: Bệnh xuất hiện khi vùng hốc xoang nằm giữa hai mắt và trên hốc mũi có hiện tượng viêm, nhiễm trùng. Bệnh khiến người bệnh khó thở, chảy dịch mũi xuống cổ họng, tắc nghẹt mũi, hôi miệng, đau nhức mũi, mắt.
• Viêm xoang trán: Xoang trán nằm ở vị trí cao nhất trong số các xoang, được ngăn cách với não bởi một lớp vách xương mỏng. Khi xoang trán viêm nhiễm, người bệnh sẽ xuất hiện cảm giác đau đầu, đau nhức vùng trán và quanh hốc mắt, chảy nước mắt. Nếu không được khắc phục kịp thời, bệnh rất dễ dẫn đến nhiều biến chứng ở não.
• Viêm xoang hàm: Bệnh xuất hiện khi các hốc xoang nằm ở hai bên má bị viêm nhiễm do các vấn đề về răng miệng. Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ gặp hiện tượng đau hai bên quai hàm, đau đầu, nhức răng,…

Tổng hợp nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang

Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn có được hướng khắc phục, điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Vậy vì sao bị viêm xoang, có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến bệnh lý này, bao gồm:

• Virus: Đây là nguyên nhân phổ biến, chiếm tới 90% các trường hợp bị xoang bị viêm.
• Vi khuẩn: Rất nhiều trường hợp bị viêm nhiễm xoang liên quan đến việc tích tụ vi khuẩn trong khoang mũi.
• Ô nhiễm môi trường: Bụi bẩn hoặc các loại hóa chất gây kích ứng trong không khí có thể kích hoạt quá trình tiết dịch nhầy ở mũi và dẫn đến viêm xoang.
• Nấm: Các xoang có thể bị kích thích bởi nấm có trong không khí, dẫn đến nhiễm trùng và xuất hiện các triệu chứng viêm.
• Cơ địa dị ứng: Việc niêm mạc mũi bị dị ứng với phấn hoa, lông động vật, mùi hương hoặc thực phẩm nào đó cũng có thể khiến niêm mạc mũi bị phù nề, gây tắc nghẽn xoang và gây ra viêm nhiễm.
• Chấn thương niêm mạc mũi: Điều này tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và dẫn đến hiện tượng bội nhiễm.
• Cấu trúc mũi: Việc mũi bị vẹo vách ngăn bẩm sinh cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến hiện tượng viêm xoang.
• Sức đề kháng kém: Hệ miễn dịch hoạt động yếu khiến cơ thể trở nên nhạy cảm, dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây hại cũng là nguyên nhân không nhỏ dẫn tới bệnh lý này.

Triệu chứng nhận biết bệnh viêm xoang là gì?

Tùy thuộc vào loại viêm xoang cũng như mức độ tiến triển của bệnh, mỗi người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng khác nhau. Một số dấu hiệu phổ biến cho thấy xoang bạn đã viêm phải kể đến như:

• Đau mặt.
• Khó chịu ở mặt.
• Nghẹt mũi.
• Chảy nước mũi.
• Khứu giác suy giảm.
• Tắc nghẽn mũi.
• Ho dai dẳng.

Trong trường hợp viêm nhiễm kéo dài dai dẳng và tiến triển nặng hơn, người bệnh có thể xuất hiện thêm một vài triệu chứng sau:

• Sốt.
• Miệng hôi.
• Mệt mỏi.
• Đau răng.
• Đau đầu.
• Nhức mắt, chảy nước mắt.

Nếu bạn thấy mình xuất hiện 5 trong số các dấu hiệu trên kèm với việc chảy nước mũi xanh hoặc vàng thì rất có thể bạn đã mắc chứng viêm xoang. Sau 12 tuần, các triệu chứng không thuyên giảm hoặc có xu hướng nặng thêm thì hãy thông báo ngay cho bác sĩ để có biện pháp điều trị sớm.

Cách chẩn đoán bệnh viêm xoang

Để chẩn đoán và phát hiện sớm bệnh viêm mũi xoang một cách chính xác, từ đó có phương án điều trị phù hợp, các bác sĩ có thể thực hiện những biện pháp như:

• Tiến hành kiểm tra thể chất cũng như những triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải. Điều này là đủ để chẩn đoán và phát hiện viêm xoang cấp tính.
• Để xác định nguyên nhân viêm có phải do cấu tạo xoang hay không, từ đó có giải pháp phẫu thuật, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra khoang mũi bằng đèn soi chuyên dụng.
• Nếu cần xác định chính xác hơn tình trạng, cấu trúc xoang, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi mũi để biết được hình ảnh chi tiết, rõ nét về khu vực xoang.
• Trường hợp viêm nhiễm nặng, mãn tính, kéo dài dai dẳng, bác sĩ sẽ đề xuất cho bệnh nhân chụp CT để xác nhận chính xác tình trạng xoang.

3 phương pháp chữa viêm xoang an toàn, hiệu quả

Hiện nay, có khá nhiều phương pháp điều trị khác nhau, giúp bệnh nhân giảm nhẹ triệu chứng, khôi phục chức năng hô hấp bình thường và sinh hoạt bình thường. Tùy theo nhu cầu, triệu chứng, người bệnh có thể lựa chọn cho mình phương pháp điều trị viêm xoang phù hợp.

Áp dụng mẹo giảm triệu chứng viêm xoang tại nhà

Trong trường hợp viêm xoang cấp tính hoặc bán cấp tính, người bệnh không cần thiết phải áp dụng các biện pháp điều trị y tế mà hoàn toàn có thể tự làm giảm nhẹ triệu chứng tại nhà bằng các mẹo sau đây:

• Rửa mũi: Chỉ cần làm sạch dung dịch nước mũi, ổ viêm tắc nghẽn quanh khu vực xoang, mũi sẽ trở nên thông thoáng hơn và dần hồi phục sau một vài ngày. Người bệnh nên làm sạch mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý để xoang mũi sạch, thông, không còn tình trạng tắc nghẹt, khó thở nữa.
• Xông hơi: Việc xông hơi với nước nóng, có thể kết hợp cùng các loại tinh dầu có thể làm loãng dịch nhầy vốn đang bị tồn đọng trong xoang mũi, từ đó loại bỏ các dịch nhầy ra khỏi xoang, giúp người bệnh dễ dàng xì mũi và khoang mũi trở nên thông thoáng, sạch sẽ hơn, hạn chế viêm nhiễm tái phát.
• Uống trà gừng: Trong gừng có chứa nhiều hoạt chất kháng khuẩn, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho người sử dụng. Đồng thời, vị cay của gừng còn giúp mũi trở nên thông thoáng, dễ chịu hơn. Vì vậy, bạn chỉ cần uống trà gừng ấm 2 – 3 lần/ngày, tình trạng viêm sẽ được cải thiện nhanh chóng.
• Lá lốt chữa viêm: Trong lá lốt có chứa rất nhiều chất chống oxy hóa flavonoid và thành phần Ancaloit, có công dụng sát khuẩn, giảm viêm, giảm nhẹ hiện tượng viêm nhiễm trong xoang mũi. Vì vậy, bạn có thể dùng lá lốt tươi sắc nước uống hàng ngày, các triệu chứng có thể biến mất nhanh chóng.

Uống thuốc Tây Y trị viêm mũi xoang

Đây cũng là một trong những biện pháp điều trị viêm xoang hiệu quả, chấm dứt nhanh các triệu chứng khó chịu của bệnh, giúp người bệnh dễ chịu, thoải mái hơn. Một số loại thuốc Tây Y thường được các bác sĩ kê đơn trong điều trị bệnh lý này gồm có:

• Nhóm thuốc Corticosteroid: Corticosteroid có công dụng kháng viêm, từ đó sẽ ức chế phản ứng sưng viêm trong lớp lót của xoang, giảm nhanh triệu chứng đau nhức, khó chịu cho người bệnh. Một số loại thuốc chứa Corticosteroid thường được bác sĩ khuyên dùng gồm có Flnomasone, Beconase AQ, Rhinocort, Qnasl,… 
• Thuốc thông mũi: Thuốc có dạng xịt, thường có chứa các hoạt chất co mạch, giúp mũi thông thoáng, dễ chịu hơn trong chốc lát. Tuy nhiên, các loại thuốc này chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn, không nên lạm dụng để tránh tác động xấu tới niêm mạc mũi.
• Thuốc giảm đau không kê đơn: Một số loại thuốc giảm đau có chứa hoạt chất Aspirin, Acetaminophen hoặc Ibuprofen, giúp giảm đau, giảm cảm giác khó chịu cho người bệnh một cách nhanh chóng. Mặc dù mang lại tác dụng nhanh nhưng người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc giảm đau khi thật sự cần thiết để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp nhiễm khuẩn dẫn đến viêm nhiễm, các bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh đường uống để ức chế hoạt động của vi khuẩn, giảm thiểu viêm nhiễm, sưng nề ở niêm mạc xoang.

Thuốc Tây Y thường giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu, giảm nhẹ triệu chứng một cách nhanh chóng. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc Tây một cách bừa bãi cũng rất có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn như nhờn thuốc, đau dạ dày, tổn thương niêm mạc xoang,… Vì vậy, hãy tham khảo kỹ lưỡng ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng những loại thuốc chữa viêm xoang này.

Uống thuốc Đông Y điều trị viêm xoang

Uống thuốc Đông Y cũng là một trong những cách điều trị viêm xoang rất an toàn, lành tính, mang lại hiệu quả cao, bạn có thể tham khảo và sử dụng một số bài thuốc sau:

• Bài thuốc 1

Chuẩn bị các vị thuốc dưới đây: Hương bạch chỉ 10g, tân di hương 9g, tô bạc hà 7g, hoàng bá 15g.

Sau đó, cho toàn bộ vị thuốc vào một ấm sắc cùng 500ml nước, đun nhỏ lửa tới khi nước cạn còn khoảng 200ml thì tắt bếp, chia làm 2 phần và uống trong ngày. Triệu chứng viêm xoang sẽ biến mất, sức khỏe người bệnh cũng được tăng cường đáng kể.

• Bài thuốc 2

Chuẩn bị các vị thuốc sau: Trí mẫu 3g, sơn tri tử 1,5g, tân di 2g, trí mẫu 3g, thạch cao 5g, mạch môn đông 3g, tỳ bà diệp 1g, thăng ma 1g, hoàng cầm 3g.

Tiếp theo, cho toàn bộ vị thuốc trên vào sắc cùng 500ml nước, sau khoảng 40 phút, lượng thuốc cô cạn còn 200ml thì tắt bếp, chia làm 2 phần nhỏ và uống trong ngày để cải thiện triệu chứng.

• Bài thuốc 3

Chuẩn bị các vị thuốc sau: Tế tân 4g, ma hoàng 6g, thục phụ tử 4g.

Cho các vị thuốc trên vào ấm sắc 3 lần nước, mỗi lần sắc với 50ml nước, khi nước thuốc cô cạn còn 200g thì sắc lần tiếp theo. Cuối cùng, chia thuốc thu được thành 3 phần bằng nhau và uống trong ngày, trước khi ăn, các triệu chứng bệnh sẽ bị đẩy lùi nhanh chóng.

Liệu pháp miễn dịch trong điều trị viêm xoang

Trong trường hợp người bệnh mắc bệnh do yếu tố dị ứng, bác sĩ có thể áp dụng liệu pháp miễn dịch trong điều trị để giúp cơ thể giảm nhẹ phản ứng dị ứng, hỗ trợ điều trị viêm nhiễm hiệu quả.

Liệu pháp miễn dịch là các biện pháp nhằm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể trước các yếu tố dị nguyên, từ đó ngăn ngừa viêm xoang tái phát ngay cả khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ tiêm một lượng dị nguyên mẫn cảm nhỏ vào trong da để cơ thể có thể tự thích ứng với yếu tố này, kích thích sản sinh kháng thể.

Nhờ vậy, liệu pháp sẽ làm thay đổi đáp ứng miễn dịch, từ đó người bệnh sẽ giảm thiểu được nguy cơ tái mắc viêm xoang. Trên thực tế, liệu pháp này đã ghi nhận được hiệu quả tích cực trên 60 – 80% người bệnh. Tuy nhiên, người bệnh cần kiên trì từ 6 tháng – 3 năm mới có thể nhận được kết quả tốt nhất.

Biện pháp châm cứu trong điều trị viêm xoang

Châm cứu là một trong những biện pháp điều trị viêm xoang hiệu quả trong y học cổ truyền, đã được cha ông ta ứng dụng và thành công. Với phương pháp này, các thầy thuốc sẽ sử dụng những đầu kim nhỏ, châm trực tiếp lên một số huyệt đạo trong cơ thể nhằm đả thông kinh lạc, cân bằng âm dương trong cơ thể, tăng cường lưu thông khí huyết và nâng cao sức đề kháng. 

Một số huyệt thường được tác động để cải thiện triệu chứng viêm xoang gồm có: Huyệt Hợp cốc, Nghinh hương, Khúc trì, Quyền liêu, Tứ bạch, Thượng tinh, Dương bạch. Tuy nhiên, người bệnh cần tìm đến các thầy thuốc y học cổ truyền uy tín, có kinh nghiệm, chuyên môn cao để điều trị an toàn, hiệu quả.

Sau khi châm cứu, người bệnh sẽ nhanh chóng cảm nhận được hiệu quả rõ rệt:

• Khu vực mũi xoang được cải thiện tuần hoàn máu, niêm mạc xoang nhanh hồi phục hơn.
• Mũi trở nên thông thoáng, không còn các triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, đau đầu.
• Hệ thống miễn dịch được tăng cường, ngăn ngừa các tác động xấu từ vi khuẩn, virus, phòng chống bệnh tái phát.
• Kích thích sản sinh nhiều ACTH – huyết thanh với công dụng điều tiết steroid cortisol, làm giảm nhẹ triệu chứng viêm nhiễm trong xoang.

Phẫu thuật xoang mũi

Trong trường hợp người bệnh bị viêm xoang mãn tính do các vấn đề về cấu trúc mũi như: Polyp mũi, lệch vách ngăn,… hoặc đã áp dụng các biện pháp điều trị kể trên nhưng không hiệu quả, phẫu thuật là phương án điều trị cuối cùng để chấm dứt tình trạng viêm nhiễm.

Bác sĩ sẽ tiến hành mổ xoang bằng phương pháp nội soi, phóng to các đường xoang của người bệnh để việc thoát dịch diễn ra dễ dàng hơn, loại bỏ tình trạng tắc nghẽn dịch tại ổ xoang, ngăn ngừa viêm nhiễm tái phát.

Sau quá trình phẫu thuật, nguy cơ viêm tái phát sẽ được giảm nhẹ tối đa, những triệu chứng khó chịu cũng sẽ biến mất. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần có chế độ chăm sóc, bảo vệ xoang để bệnh không tái phát.

Lưu ý để phòng ngừa viêm xoang hiệu quả

Sau khi điều trị viêm nhiễm mũi xoang thành công, người bệnh không nên chủ quan mà vẫn cần ghi nhớ những lưu ý sau để ngăn ngừa bệnh tái phát tối đa.

• Không để mũi tiếp xúc trực tiếp với khói bụi hoặc khói thuốc lá, luôn đeo khẩu trang khi đi ra đường hoặc khi tiếp xúc gần với người hút thuốc.
• Không tiếp xúc với người đang bị cảm lạnh hoặc mắc các bệnh về đường hô hấp như viêm họng, viêm amidan, viêm mũi dị ứng,…
• Không để mũi tiếp xúc trực tiếp với gió, sử dụng máy tạo độ ẩm cũng như vệ sinh phòng sạch sẽ để loại bỏ vi khuẩn, khói bụi gây hại.
• Tránh xa các chất dễ gây dị ứng niêm mạc xoang như phấn hoa, lông động vật, thực phẩm dị ứng.
• Khi đi ngủ, bạn nên nâng đầu cao một chút để xoang có thể thoát dịch dễ dàng, hạn chế tình trạng tắc nghẽn và gây viêm nhiễm quanh khu vực xoang.

Trên đây là những thông tin bạn cần biết về bệnh viêm xoang cũng như cách điều trị, phòng ngừa hiệu quả. Hãy chăm sóc, bảo vệ xoang mũi để phòng tránh những bất tiện trong cuộc sống cũng như các biến chứng nguy hiểm.